Cuộc xung đột giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas tại Dải Gaza vẫn đang diễn ra ác liệt, khiến hàng trăm người thiệt mạng, hàng nghìn người bị thương và gần 100 người bị bắt làm con tin. Đây là cuộc chiến lớn nhất giữa Hamas và Israel kể từ năm 2014, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại về nguy cơ lan rộng và ảnh hưởng đến an ninh khu vực và thế giới.
Nguyên nhân cuộc xung đột giữa Hamas và Israel
Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas có nguồn gốc từ lâu đời, liên quan đến tranh chấp lãnh thổ, tôn giáo và chính trị. Hamas là nhóm lớn nhất trong số các nhóm Hồi giáo dân quân Palestine, được thành lập vào năm 1987 sau khi bắt đầu cuộc nổi dậy đầu tiên của người Palestine, chống lại sự chiếm đóng của Israel ở Bờ Tây và Dải Gaza. Theo hiến chương của mình, Hamas cam kết tiêu diệt Israel.
Hamas đã thực hiện nhiều cuộc tấn công liều chết vào Israel trong những năm 1990 và 2000, để phản đối các hiệp định hòa bình giữa Israel và Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO). Kể từ năm 2005, khi Israel rút quân và những người định cư ra khỏi Gaza, Hamas cũng đã tham gia vào tiến trình chính trị của người Palestine. Họ đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lập pháp năm 2006, trước khi củng cố quyền lực của mình ở Gaza vào năm sau bằng cách lật đổ phong trào Fatah đối thủ của Tổng thống Mahmoud Abbas. Kể từ đó, các chiến binh ở Gaza đã tiến hành ba cuộc chiến với Israel vào các năm 2008-2009, 2012 và 2014.
Cuộc xung đột hiện tại được kích hoạt bởi một loạt các sự kiện gần đây, bao gồm việc Israel cản trở việc tổ chức các cuộc biểu tình của người Palestine trong dịp Ramadan tại Đông Jerusalem, việc Israel tiếp tục xây dựng các khu định cư trên Bờ Tây, việc Israel có kế hoạch trục xuất một số gia đình Palestine khỏi khu phố Sheikh Jarrah của Đông Jerusalem và việc Israel tấn công vào Thánh đường Al-Aqsa – nơi linh thiêng nhất của Hồi giáo ở Jerusalem.
Những sự kiện này đã làm gia tăng căng thẳng và bất bình giữa người Palestine và Israel, dẫn đến các cuộc đụng độ bạo lực. Hamas đã tận dụng cơ hội này để thể hiện vai trò lãnh đạo của mình trong phong trào giải phóng Palestine, bằng cách phóng hàng nghìn quả rocket vào Israel từ ngày 7/10, trong khi Israel đáp trả bằng các cuộc không kích vào các mục tiêu của Hamas ở Gaza.
Tình hình hiện tại giữa Isarel và Hamas
Theo hãng tin Reuters, tính đến ngày 10/10, ít nhất 900 người đã thiệt mạng ở Israel do các cuộc tấn công của Hamas, trong đó có 150 người bị bắt làm con tin. Hàng chục nghìn người Israel đã phải sơ tán khỏi các khu vực gần biên giới Gaza, trong khi những người ở lại phải chịu đựng những cảnh báo không ngừng về sự tấn công từ trên không, trên bộ và trên biển. Hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel đã bị quá tải và không thể chặn được tất cả các quả rocket của Hamas.
Quân đội Israel đã triệu tập 300.000 quân dự bị nhập ngũ, mức cao chưa từng có, khi Bộ trưởng Quốc phòng ra lệnh phong tỏa hoàn toàn Dải Gaza để đối phó Hamas. Israel cũng đã giao chiến với hàng trăm tay súng Hamas tại 22 địa điểm trên lãnh thổ của mình, sau khi họ xâm nhập vào Israel bằng đường biển, đường bộ và đường hàng không. Israel cũng đã hạ gục một số nhóm tay súng xâm nhập từ Lebanon, nơi Hezbollah – lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn – đang rình rập.
Ở phía bên kia biên giới, người dân Gaza cũng phải sống trong sợ hãi và tuyệt vọng. Theo Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên Hợp Quốc cho người Palestine (UNRWA), khoảng 10.000 người đã phải rời khỏi nhà cửa của mình để tránh các cuộc không kích của Israel. Hơn 200 người đã thiệt mạng và hơn 1.400 người bị thương do các cuộc không kích này. Nhiều công trình dân sự như trường học, bệnh viện, nhà thờ và nhà máy điện đã bị hư hại hoặc phá hủy hoàn toàn2. Người dân Gaza cũng phải đối mặt với thiếu nước, thiếu thực phẩm, thiếu thuốc men và thiếu nhiên liệu. Họ cũng không có nơi nào để chạy trốn, vì Israel và Ai Cập đều kiểm soát chặt chẽ biên giới của Gaza để ngăn chặn vũ khí đến Hamas.
Phản ứng của cộng đồng quốc tế trong Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas
Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas đã gây ra sự lo lắng và chỉ trích từ nhiều nước và tổ chức quốc tế. Nhiều nước đã kêu gọi hai bên ngừng bắn và trở lại đàm phán hòa bình. Một số nước cũng đã sơ tán công dân của mình khỏi Israel hoặc khuyến cáo họ không đi đến khu vực này.
- Hoa Kỳ: Hoa Kỳ là đồng minh chiến lược của Israel và là nhà tài trợ lớn nhất cho UNRWA. Tổng thống Joe Biden đã gọi điện cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để bày tỏ sự quan tâm và ủng hộ cho an ninh của Israel, đồng thời kêu gọi giảm bớt căng thẳng và ngừng bắn. Ông cũng đã chỉ định Ngoại trưởng Antony Blinken làm trung gian với các bên liên quan để thúc đẩy quá trình hòa giải. Hoa Kỳ cũng đã cung cấp 10 triệu USD cho UNRWA để hỗ trợ người dân Gaza. Tuy nhiên, Hoa Kỳ cũng đã phản đối các nỗ lực của Liên Hợp Quốc để thông qua một tuyên bố chung kêu gọi ngừng bắn, cho rằng điều này sẽ không có hiệu quả và có thể làm tổn hại đến vai trò của Mỹ trong khu vực.
- Liên minh châu Âu: Liên minh châu Âu (EU) là đối tác thương mại lớn nhất của Israel và là nhà tài trợ lớn thứ hai cho UNRWA. EU đã lên án các cuộc tấn công của Hamas vào Israel, đồng thời kêu gọi Israel tuân thủ nguyên tắc tự vệ phù hợp và tránh gây thiệt hại cho dân thường. EU cũng đã bày tỏ sự lo ngại về việc Israel tiếp tục xây dựng các khu định cư trên Bờ Tây và Đông Jerusalem, cho rằng điều này là bất hợp pháp theo luật quốc tế và làm cản trở giải pháp hai nhà nước. EU cũng đã kêu gọi các bên ngừng bắn và trở lại đàm phán hòa bình dưới sự bảo trợ của Tứ Diện (Mỹ, Nga, EU và Liên Hợp Quốc).
- Trung Quốc: Trung Quốc là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (UNSC) và là nhà tài trợ lớn thứ ba cho UNRWA. Trung Quốc đã chỉ trích Israel vì sử dụng quá mức lực lượng quân sự, gây ra nhiều thiệt hại cho người dân Palestine. Trung Quốc cũng đã ủng hộ việc thông qua một tuyên bố chung của UNSC kêu gọi ngừng bắn và tôn trọng luật quốc tế. Trung Quốc cũng đã đề nghị một kế hoạch hòa bình ba điểm, bao gồm việc ngừng bạo lực, giải quyết tranh chấp và khôi phục đối thoại. Trung Quốc cũng đã cam kết sẽ tiếp tục cung cấp viện trợ nhân đạo cho Palestine và hỗ trợ xây dựng lại Gaza sau khi cuộc xung đột kết thúc.
Triển vọng cho việc giải quyết Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas
Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas có thể kéo dài trong một thời gian dài, do không có sự can thiệp hiệu quả từ bên ngoài và không có sự linh hoạt từ bên trong. Cả hai bên đều có những lý do riêng để duy trì cuộc chiến, bất chấp sự đau khổ của người dân. Israel muốn tiêu diệt Hamas và khẳng định quyền kiểm soát của mình trên lãnh thổ Palestine, trong khi Hamas muốn chứng tỏ sự lãnh đạo của mình trong phong trào giải phóng Palestine và đạt được những nhượng bộ từ Israel. Cả hai bên cũng phải đối mặt với sức ép từ nội bộ và ngoại bộ, khiến họ khó có thể nhượng bộ hoặc đồng ý với một giải pháp hòa bình.
Để giải quyết cuộc xung đột, cần có sự tham gia tích cực của các bên liên quan, đặc biệt là Mỹ, EU, Trung Quốc và các nước Ả Rập. Họ cần phải hợp tác với nhau để tạo ra một áp lực đủ mạnh để buộc hai bên ngừng bắn và trở lại bàn đàm phán. Họ cũng cần phải hỗ trợ việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Palestine và xây dựng lại Gaza sau khi cuộc xung đột kết thúc. Hơn nữa, họ cần phải tìm kiếm một giải pháp lâu dài cho vấn đề Palestine-Israel, dựa trên nguyên tắc hai nhà nước sống bình an bên nhau, với sự công nhận và tôn trọng lẫn nhau.
Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas là một trong những cuộc xung đột lâu nhất và khó giải quyết nhất trong lịch sử thế giới. Nó không chỉ ảnh hưởng đến an ninh và hòa bình của khu vực Trung Đông, mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho toàn thế giới. Chúng ta cần phải hiểu rõ nguyên nhân và tình hình của cuộc xung đột, để có thể tìm ra những cách thức hợp lý và hiệu quả để giải quyết nó. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể hy vọng vào một tương lai an bình và hạnh phúc cho tất cả mọi người.
